Kiedy przysługuje świadczenie postojowe opiekunowi osób starszych – pytania i odpowiedzi.

Kiedy przysługuje świadczenie postojowe opiekunowi osób starszych – pytania i odpowiedzi.

Opiekunowi może, ale nie musi przysługiwać świadczenie postojowe. Prawo do świadczenia postojowego i jego wysokość każdorazowo zależy od wielu czynników.

Aby odnieść się do możliwych złożonych sytuacji przygotowaliśmy dla Państwa informację w formie pytań i odpowiedzi.

Tak. Świadczenie postojowe przysługuje m.in. osobie wykonującej umowę zlecenia lub inną umowę o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Przepisy przewidują, że aby opiekunowi przysługiwało wynagrodzenie przestojowe, to umowa z nim powinna być zawarta przed 1 kwietnia 2020 r.

W przypadku zatem, gdy umowa z opiekunem została zwarta np. 15 kwietnia 2020 r. wyklucza to możliwość otrzymania świadczenia postojowego przez opiekuna.

Aby otrzymać świadczenie postojowe opiekun musi spełnić następujące warunki:

1. nie może podlegać ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu niż zawarta umowa;

2. zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

3. jest:

• obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej lub 
• posiada prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub cudzoziemcem legalnie przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• przychód z umowy cywilnoprawnej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy od 15 681 zł

Przykład 1: Opiekun wrócił zgodnie z planem z pobytu u Podopiecznego 15 maja 2020 r. i zgodnie z umową powinien wykonywać czynności rekrutacyjne m.in. w internecie. W takim przypadku świadczenie postojowe nie przysługuje bowiem pobyt u Podopiecznego zakończył się zgodnie z planem, a usługi w Polsce powinny być wykonywane zgodnie z umową. Nie doszło zatem do przestoju w wykonywaniu działalności spowodowanej wystąpieniem COVID-19.

Przykład 2: Opiekun powrócił wcześniej niż planowano od Podopiecznego na skutek tego, że Podopieczny zmarł na COVID-19. Umowa nie przewiduje wykonywania czynności rekrutacyjnych on-line, a ich wykonywanie w terenie nie jest obecnie możliwe. W związku z tym, że opiekun nie wykonuje usług w Polsce z uwagi na COVID-19, a ponadto przerwał wykonywanie usług u Podopiecznego z uwagi na COVID-19 to w takim przypadku świadczenie postojowe mu przysługuje.

Przykład 3: Opiekun powrócił wcześniej niż planowano od Podopiecznego na skutek tego, że nie mógł porozumieć się z Podopiecznym. Umowa przewiduje wykonywanie czynności rekrutacyjnych on-line. W związku z tym, że opiekun nie przerwał świadczenia usług u Podopiecznego z uwagi na COVID-19, a także powinien wykonywać usługi w Polsce on-line, w takim przypadku świadczenie postojowe mu nie przysługuje.

Przykład 4: Opiekun wykonał usługi w Polsce i miał wyjechać do Podopiecznego 20 kwietnia 2020 r. Z uwagi na to, że Podopieczny wycofał się z umowy z obawy przed COVID-19, a usługi w Polsce zostały już zrealizowane można uznać, że opiekunowi należy się świadczenie postojowe.

Świadczenie postojowe przysługuje w wysokości 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę tj. w wysokości 2 080 zł. Należy jednak pamiętać, że w przypadku gdy suma przychodów z umów cywilnoprawnych w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskana w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe wynosi mniej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2020 r. (1300 zł) wówczas świadczenie postojowe przysługuje w wysokości sumy wynagrodzeń z tytułu wykonywania tych umów cywilnoprawnych.

Przykład 1: Opiekun powrócił wcześniej niż planowano od Podopiecznego na skutek tego, że Podopieczny zmarł na COVID-19 (miesiąc przed planowanym terminem powrotu). Umowa nie przewiduje wykonywania czynności rekrutacyjnych on-line, a ich wykonywanie w terenie nie jest obecnie możliwe. W związku z tym, że opiekun nie wykonuje usług w Polsce z uwagi na COVID-19 w takim przypadku świadczenie postojowe przysługuje. W miesiącu maju opiekun otrzymał przychód w wysokości 6000 zł. Z wnioskiem o świadczenie postojowe wystąpiono w czerwcu. W takim przypadku świadczenie postojowe powinno wynosić 2080 zł.

Przykład 2: Opiekun wykonał usługi w Polsce i miał wyjechać do podopiecznego 2 kwietnia 2020 r. Z uwagi na to, że Podopieczny wycofał się z umowy z obawy przed COVID-19, a usługi w Polsce zostały już zrealizowane można uznać, że opiekunowi należy się świadczenie postojowe. W miesiącu marcu opiekun uzyskał przychód w wysokości 450 złotych. O świadczenie postojowe wystąpiono w kwietniu. W takim przypadku, aby obliczyć świadczenie przestojowe za okres planowego wyjazdu należy brać pod uwagę wynagrodzenie za usługi opieki przewidziane w umowie w związku z tym świadczenie postojowe będzie przysługiwało w wysokości 2080 zł.

Przykład 3: Opiekun nie może wykonać usług w Polsce. W miesiącu marcu nie otrzymał przychodu.  W takim przypadku, jeżeli wniosek jest składany w kwietniu, aby obliczyć świadczenie postojowe za kwiecień należy brać pod uwagę wynagrodzenie określone w umowie za świadczenie usług w Polsce. 

► W przypadku zbiegu praw do więcej niż jednego świadczenia postojowego przysługuje jedno świadczenie postojowe.

Ustalenie prawa do świadczenia postojowego następuje na wniosek osoby uprawnionej składany za pośrednictwem spółki. Jeżeli chodzi o spółkę do wniosku należy załączyć:

• oświadczenie potwierdzające niedojście do skutku lub ograniczenie wykonywania umowy cywilnoprawnej z powodu przestoju w prowadzeniu działalności spowodowanego COVID-19;
• datę zawarcia i wysokość wynagrodzenia z tytułu umowy cywilnoprawnej,
• uzyskanie przez osobę wykonującą umowę cywilnoprawną w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, przychodu nie wyższego niż 15 681 zł
• otrzymanie oświadczenia od osoby wykonującej umowę cywilnoprawną, że nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu oraz o wysokości uzyskanych przychodów z innych umów cywilnoprawnych;
• kopię umów cywilnoprawnych.

►Oświadczenia osoba uprawniona, zleceniodawca lub zamawiający składa pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. 

Wniosek może być złożony w formie dokumentu papierowego albo elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wnioski o świadczenie postojowe mogą być złożone do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych najpóźniej w terminie 3 miesięcy od miesiąca, w którym został zniesiony ogłoszony stan epidemii.

Wypłata świadczenia postojowego następuje w formie bezgotówkowej na wskazany rachunek płatniczy osoby uprawnionej.

► Ze świadczenia postojowego nie dokonuje się potrąceń i egzekucji.

Świadczenie można otrzymać maksymalnie trzy razy. Świadczenie można otrzymać po raz kolejny, nie wcześniej niż w miesiącu następującym po miesiącu wypłaty wcześniej przyznanego świadczenia postojowego. Warunkiem przyznania kolejnego świadczenia postojowego jest wykazanie w oświadczeniu, że sytuacja materialna wykazana we wniosku, nie uległa poprawie. 

Odmowa prawa do świadczenia postojowego następuje w drodze decyzji.

Osoba, która pobrała nienależnie świadczenie postojowe, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego. 

Odpowiedzi przygotowała dla Państwa: Joanna Torbé, Kancelaria Joanna Torbé & Partnerzy,  Ekspert Prawny SAO.
Stan prawny na dzień: 12.05.2020

Obraz: pixabay.com / nattanan23